Άγιος Δονάτος - Saint Donatos

Αγιογραφία στην Παραμυθια

Τὶς μὴ Δονᾶτον δοξάσει ἐν τοῖς λόγοις,
Ὃν περ τὰ ἔργα πανταχοῦ ἐδόξασαν.

Ό Άγιος Δονάτος ο Θαυματουργός είναι ο πολιούχος της πόλης της Παραμυθιάς. Αποτελεί για τον λαό της Θεσπρωτίας, την πλέον λατρευτική μορφή της Εκκλησίας μας.

Μεταξύ των διακριθέντων Επισκόπων της Παλαιάς Ηπείρου εξέχουσα θέση κατέχει ο Επίσκοπος Ευροίας, Άγιος Δονάτος. Είναι η αρχαιότερη και η πλέον επιβλητική προσωπικότητα, την οποία διεφύλαξε η αρχαία παράδοση. Τον τιμάμε για την αγιότητα του βίου και την υπέρ των πτωχών μέριμνα.
Αν και υπήρξε από τους μεγαλύτερους και παλαιότερους Πατέρες της εκκλησίας μας είναι άγνωστος στο ευρύ κοινό. Ιδιαίτερα γνωστός στην Ήπειρο και στην Βόρειο Ήπειρο.
Το όνομα Δονάτος είναι κοινό στην Θεσπρωτία. Το συναντούμε σε ονομασίες περιοχών και ανθρώπων.
Επίκεντρο της λατρείας είναι η πόλη της Παραμυθιάς. Εκεί στον ομώνυμο μητροπολιτικό ναό, φυλάσσεται τμήμα του ιερού σκηνώματος του Αγίου Δονάτου.
Πραγματοποιούνται ετησίως 2 λατανίες του Ιερού Σκηνώματος:

• Στις 29 Απριλίου το βράδυ (παραμονή της εορτής του Αγίου) κάθε χρόνο με αφορμή την ονομαστική εορτή του Αγίου Δονάτου (όταν το Πάσχα είναι όψιμο, γίνεται μεταφορά της εορτής του Αγίου, την Κυριακή του Θωμά). 
• Στις 29 Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο με αφορμή την ανακομιδή του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Δονάτου από την Ιταλία και το νησί Μουράνο.

Όσο αφορά τον Βίο του, λίγα πράγματα είναι γνωστά. Έζησε τον 4ο μΧ αιώνα, κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα Θεοδοσίου του Μεγάλου (379 - 395 μ.Χ.). Γεννήθηκε περί το 330 μ.Χ. στην Εύροια και μορφώθηκε στο Βουθρωτό της Ηπείρου. Σε ηλικία τριάντα ετών χειροτονήθηκε Επίσκοπος Ευροίας και αρχιεράτευσε επί εξήντα χρόνια. Μετείχε δε στην Β' Οικουμενική Σύνοδο.

Η μαρμάρινη σαρκοφάγος στην οποία φυλάσσεται το Ιερό Λείψανο του Αγίου Δονάτου

Στον Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Δονάτου - Παραμυθιά

Ἀπολυτίκιον Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Εὐροίας ποιμένα σε, καὶ τῆς Ἠπείρου πυρσόν, ἡ χάρις ἀνέδειξεν, ὡς Ἱεράρχην σοφόν, Δονᾶτε μακάριε· θαύμασι γὰρ ἐκλάμψας, καὶ λαμπρότητι βίου, νέμεις τοῖς σὲ τιμῶσι, πᾶσαν ἔνθεον δόσιν· διὸ τῇ προστασίᾳ σου, Πάτερ προστρέχομεν. Ἐκ γῆς ὁ καλέσας σέ πρός οὐρανίους σκηνάς,τηρεῖ καί μετά θάνατον ἀδιαλώβητοντό σῶμα σου Ἅγιε Δονᾶτε μακάριε·σύ γάρ ἐν σωφροσύνῃ καί σεμνῇ πολιτείᾳ,μάκαρ ἐπολιτεύσω, μή μολύνας τήν σάρκα.Διό ἐν παῤῥησίᾳ Χριστῷ πρέσβευε σωθῆναι ἡμᾶς.

Κοντάκιον Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Ἑορτάζει σήμερον, Παραμυθίας ἡ πόλις, σὺν αὐτῇ δὲ ἅπασα, ἡ κληρουχία σου Πάτερ, μνήμην σου, τὴν παναγίαν καὶ φωτοφόρον· ἔχει γάρ, τὴν προστασίαν του τεῖχος μέγα· διὰ τοῦτο καὶ βοᾷ σοι· χαίροις Ἠπείρου, Δονᾶτε καύχημα.

Μεγαλυνάριον
Χαίροις τῆς Εὐροίας θεῖος ποιμήν, καὶ Παραμυθίας, πολιοῦχος καὶ ἀρωγός· χαίροις Θεσπρωτίας, τὸ κλέος Ἱεράρχα, καὶ τῆς Ἠπείρου πάσης, Δονᾶτε καύχημα.